Podróżowanie z niepełnosprawnością: Przewodnik po Twoich prawach i obowiązkach linii lotniczych

Niepełnosprawność w dzisiejszym świecie nie stanowi już tak ograniczającej bariery w podróżowaniu jak jeszcze kilkanaście – kilkadziesiąt lat temu. Osoby z trudnościami mogą liczyć na wsparcie i dodatkowe przywileje, opiekę, a także prawo do przewozu niezbędnych im akcesoriów. O tym, na co zwrócić uwagę podróżując jako osoba niepełnosprawna – lub w towarzystwie osoby z niepełnosprawnością – przeczytają Państwo poniżej.

Rozporządzenie 1107/2006

Unijny ustawodawca od wielu lat toczy walkę z dyskryminacją osób z niepełnosprawnością. Jednym z przejawów troski o takie osoby było zagwarantowanie im opieki i specjalnych uprawnień w ramach korzystania przez nich z usług przewoźników lotniczych. Prawa osób z niepełnosprawnością korzystających z przewozów lotniczych oraz obowiązki linii lotniczych w tym zakresie, zostały uregulowane w ramach Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą.

Ww. rozporządzenie zawiera zasady ochrony i udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym, a także osobom o ograniczonej sprawności ruchowej. Przepisy te znajdują zastosowanie, jeśli wskazane powyżej osoby odbywają podróż lotniczą w ramach Unii Europejskiej tj. gdy przynajmniej jedno lotnisko – startu lub lądowania – jest zlokalizowane na terytorium kraju członkowskiego. Obok tego rozporządzenia funkcjonuje także Rozporządzenie 261/2004 regulujące ogólne prawa pasażerów w przypadku opóźnień lotów, odwołanych połączeń lub overbookingu. Pasażerowie z niepełnosprawnością mogą korzystać zatem również z uprawnień przysługujących im w ramach Rozporządzenia 261/2004, w tym prawa do pomocy, możliwości wystąpienia o odszkodowanie czy domagania się zorganizowania alternatywnego lotu.

Czy można odmówić osobie niepełnosprawnej przyjęcie na pokład?

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia 1107/2006 przewoźnik lotniczy nie może odmówić pasażerowi przyjęcia na pokład przez wzgląd na jego niepełnosprawność. Nie oznacza to jednak, że odmowa nie może nastąpić z innych przesłanek – np. z uwagi na nieobyczajne zachowanie pasażera, czy brak ważnego dokumentu podróżnego.

Rozporządzenie reguluje jednak dwa wyjątki, w których linia lub organizator wycieczki mogą – z uwagi stricte na niepełnosprawność lub ograniczenia ruchowe – odmówić jednak zawarcia rezerwacji lub przyjęcia takiego pasażera na pokład. Pierwszym z nich jest przypadek, gdy takie rozwiązanie motywowane jest spełnieniem wymogów bezpieczeństwa ustanowionych przepisami prawa. Drugi przypadek dotyczy okoliczności, w których rozmiar samolotu lub konstrukcja drzwi fizycznie uniemożliwiają umieszczenie takiej osoby wewnątrz maszyny. W drugim z przedstawionych przypadków przewoźnik ma jedna obowiązek zapewnić podróżnemu alternatywny lot, który pozwoli na jego bezproblemowe przyjęcie i kontynuowanie podróży.

Prawo do pomocy

Osoba niepełnosprawna ma prawo oczekiwać, że zostanie jej udzielona niezbędna pomoc w zakresie dotarcia do samolotu, już na etapie jej przybycia na lotnisko. Aby jednak taka pomoc mogła zostać udzielona, podróżny musi zgłosić na nią zapotrzebowanie. Wówczas, organizator wycieczki lub przewoźnik niezwłocznie przekazuje tę informację obsłudze lotniska oraz załodze samolotu. Pomoc ta uwzględnia takie aspekty jak m.in..:

• wsparcie w przemieszczaniu się po lotnisku, w tym dokonanie odprawy i nadanie bagażu;

• korzystanie z wind dla niepełnosprawnych, wózków inwalidzkich etc.;

• pomoc w przemieszczaniu się w celu skorzystania z toalety;

• pomoc w zajęciu swojego miejsca w samolocie;

• wsparcie w przechowaniu i odebraniu bagażu.

Wskazana powyżej pomoc udzielana jest bezpłatnie. Podobnie bezpłatnie odbywa się przewóz akcesoriów towarzyszących podróży z osobą niepełnosprawną np. wózków inwalidzkich. Możliwe jest także złożenie prośby o specjalne miejsce z przodu samolotu, gdzie osoba niepełnosprawna ma więcej przestrzeni i bliżej do toalety. Pasażer z niepełnosprawnością powinien jednak pamiętać o zgłoszeniu swoich potrzeb z wyprzedzeniem. Linie lotnicze mają obowiązek szkolić swoich pracowników w sposób ciągły w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz wsparcia osobom z niepełnosprawnościami.

Podróżowanie z psem przewodnikiem

W ramach przewozów lotniczych pies przewodnik może towarzyszyć osobie niepełnosprawnej w kabinie samolotu bez dodatkowych opłat. Zajmuje zwykle miejsce pomiędzy nogami pasażera, a linia nie może wymagać jego przeniesienia do luku bagażowego.

Aby jednak pies został w ten sposób potraktowany, podróżny musi posiadać odpowiedni certyfikat dokumentujący, ze obecność psa faktycznie wynika z jego funkcji psa przewodnika. Podczas przebywania na lotnisku powinien być cały czas upięty na smyczy, w towarzystwie swojego opiekuna. Do tego należy posiadać odpowiedni dokument podróżny dla swojego pupila, jego książeczkę zdrowia z aktualnymi szczepieniami oraz zgłosić podróżowanie w towarzystwie czworonoga przed odlotem.

Co zrobić gdy linia lotnicza narusza prawa pasażerów z niepełnosprawnością?

Jeżeli jesteś pasażerem niepełnosprawnym, którego prawa zostały naruszone przez przewoźnika lotniczego organizującego Twój lot, masz możliwość złożenia reklamacji. Warto skorzystać wówczas ze wsparcia specjalistów z dziedziny sporów z liniami lotniczymi, którzy mają merytoryczną wiedze i doświadczenie w negocjowaniu z przewoźnikami. Możliwe jest także zgłoszenie skargi na działania przewoźnika do Urzędu Lotnictwa Cywilnego lub do organizacji zajmującej się udzielaniem wsparcia osobom z niepełnosprawnościami.