Voucher za odwołany lub opóźniony lot?

Rozporządzenie 261/2004 reguluje uprawnienia pasażerów w przypadku lotów, które zostały odwołane, znacząco opóźnione lub w związku z nieprzyjęcia ich na pokład samolotu. Przepisy w nim zawarte jasno precyzują obowiązki przewoźnika, w tym do wypłaty odszkodowania. Czy jednak może on alternatywne zaproponować pasażerom voucher zamiast ustawowych rekompensat? Wyjaśnijmy.

Prawa pasażerów opóźnionych lub odwołanych lotów

Przywołane wcześniej unijne rozporządzenie ujednolica obowiązki przewoźników wobec tych pasażerów, których loty zostały odwołane, opóźnione, lub w których nie mogli wziąć udziału z uwagi na tzw. overbooking. Zgodnie z zawartymi tam normami, podróżnym w takim przypadku przysługuje przede wszystkim prawo do uzyskania pomocy. Pod tym pojęciem rozumieć należy uprawnienie do otrzymywania informacji na temat dalszej podróży, otrzymania prowiantu na czas oczekiwania, a także możliwości skorzystania z noclegu i transportu, jeśli wymagają tego okoliczności. Ponadto, pasażerom bezpłatnie przysługuje możliwość dwukrotnego skomunikowania się z osobami trzecimi za pośrednictwem m.in. telefonu czy emaila.

Poza prawem do pomocy, podróżnym przysługuje także szereg innych uprawnień.

W przypadku lotów odwołanych:

Pasażerom odwołanych lotów przysługuje prawo do uzyskania do zwrotu należności lub zmiany planu podróży. A zatem mogą zadecydować, czy wnoszą o zwrot opłaty, którą uiścili za bilety, czy skorzystają z innego lotu oferowanego przez przewoźnika. Dodatkowo, jeśli zostali poinformowani o odwołanym locie na krócej niż dwa tygodnie przed planowanym wylotem, a przewoźnik nie zagwarantował im alternatywnego lotu, mogą dochodzić odszkodowania w formie zryczałtowanej. Jest to forma rekompensaty niezależna od skorzystania z pozostałych praw, np. od prawa do pomocy. Jej wysokość uzależniona jest od długości lotu: dla lotów najkrótszych do 1500 km przewidziano odszkodowanie w wysokości 250 euro za pasażera, średniodystansowych (do 3500 km) w wysokości 400 euro, a dla tych długodystansowych odwołanych lotów – nawet 600 euro.

W przypadku lotów opóźnionych:

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku odwołanych lotów, także i pasażerowie opóźnionych rejsów mogą liczyć na uzyskanie pomocy oraz odszkodowania, jeśli opóźnienie wyniesie:

• > 2 godziny w przypadku lotów do 1 500 kilometrów;

• > 3 godziny w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości pomiędzy 1 500 a 3 500 kilometrów;

• > 4 godziny w przypadku pozostałych lotów.

Jeśli opóźnienie wynosi więcej niż 5 godzin, pasażer ma prawo zrezygnować z lotu i otrzymać zwrot uiszczonych środków lub wnioskować o zorganizowanie mu biletu na inny, podobny lot.

W przypadku odmowy przyjęcia na pokład:

W przypadku, gdy przewoźnik stosuje metodę tzw. overbookingu, a więc sprzedaje więcej biletów aniżeli posiada miejsc w samolocie i przewoźnik sam wskazuje, kto nie zostanie przyjęty na pokład (najczęściej ostatnia odprawiona osoba), wówczas ma obowiązek wypłacić odszkodowanie w ustawowej wysokości, takiej jak wskazane powyżej. Organizuje pasażerowi także alternatywny lot, a przez czas oczekiwania na niego udziela mu wsparcia i pomocy w sposób opisany wyżej.

Co do zasady jednak, przewoźnik – przed autorytarnym wskazaniem, który z pasażerów nie odbędzie lotu – ma obowiązek zapytać, czy wśród podróżnych nie znajduje się ochotnik, który dobrowolnie (za gratyfikacją) odstąpi od lotu. Warunki, na jakich podróżny oraz przewoźnik zawierają konsensus dotyczący dobrowolnego odstąpienia pasażera od lotu, mogą zostać ustalone indywidualnie między nimi. Stanowi o tym artykuł 4 Rozporządzenia 261/2004. Rekompensata może więc przybrać formę vouchera, pakietu zniżek, dowolnej ustalonej gratyfikacji.

Voucher jako alternatywa dla odszkodowania?

Prawa pasażerów regulowane są przepisami Rozporządzenia 261/2004 i nie ma możliwości, aby przewoźnik przymusił podróżnych do przyjęcia vouchera, zamiast odszkodowania, prawa do pomocy czy prawa do otrzymania zwrotu kosztów. Może zaproponować taką formę rekompensaty, ale to od podróżnego zależy, czy z tej możliwości skorzysta.

W niektórych przypadkach może być to rozwiązanie korzystne. Wszystko zależy bowiem od warunków zaproponowanych w ramach vouchera. Niektóre linie oferują zwrot przewyższający 100% uiszczonej ceny biletów do wykorzystania na kolejne podróże. Jeśli więc często korzystamy z usług danego przewoźnika może być to rozwiązanie całkiem pożądane. W takim wypadku warto jednak zweryfikować termin obowiązywania vouchera, aby na pewno udało się go wykorzystać, nim czas jego ważności się skończy. Zweryfikuj także, czy jakieś określone kierunki lotów nie są wyłączone z możliwości użycia vouchera. Jeśli nie możesz znaleźć ww. informacji w informacjach przekazanych przez przewoźnika skontaktuj się z Biurem Obsługi i dopytaj o szczegóły.

Kiedy nie warto przyjmować vouchera? Wtedy, kiedy jedyną rekompensatą, która nas interesuje, jest wypłata środków. Ja już został wspomniane to, czy pasażer przyjmie voucher, jest jego dobrowolną decyzją. Przewoźnik nie może go powstrzymać od dochodzenia odszkodowania na zasadach wynikających wprost z przepisów Rozporządzenia 261/2004.

Warto także pamiętać, że jeśli lot został opóźniony lub odwołany z uwagi na nadzwyczajne okoliczności (warunki pogodowe, kataklizmy, przewroty polityczne itp.) prawo do odszkodowania nie przysługuje. Linia lotnicza może jednak wówczas zaproponować voucher jako pewną formę rekompensaty za stracony czas i nerwy. Nie będzie nam jednak przysługiwało roszczenie o wymianę vouchera na środki pieniężne.

Podsumowanie

Każdy pasażer lotu opóźnionego lub odwołanego – a także taki, który nie zostanie wpuszczony na pokład z uwagi na overbooking – powinien pamiętać, że może przyjąć rekompensatę w postaci vouchera, ale nie jest do tego zobligowany. Z mocy prawa, jeśli spełnione zostały przesłanki, przysługuje mu prawo do uzyskania od przewoźnika odszkodowania, prawa do pomocy, a także zwrotu poniesionych kosztów.